Yumurtalık Kanseri
Yumurtalık kanseri, kadın üreme organlarında oluşan ve genellikle geç evrede teşhis edilen bir kanser türüdür. Yumurtalıklarda başlayan bu hastalık, erken evrede belirti vermeyebilir, bu da teşhisi zorlaştırabilir. Ancak düzenli kontroller ve risk faktörlerinin bilinmesi, erken teşhis ve tedavi şansını artırır.
Yumurtalık Kanseri Türleri
- Epitelyal Tümörler:
- Yumurtalık kanserlerinin en yaygın türüdür.
- Yumurtalığın dış yüzeyini kaplayan hücrelerden kaynaklanır.
- Germ Hücreli Tümörler:
- Yumurtalıkta yumurta üreten hücrelerden kaynaklanır.
- Genellikle genç kadınlarda görülür.
- Stromal Tümörler:
- Hormon üreten bağ dokusu hücrelerinden gelişir.
- Östrojen ve progesteron hormonlarının dengesini etkileyebilir.
- Metastatik Yumurtalık Kanseri:
- Diğer organlardan yumurtalıklara yayılan kanser türüdür.
Belirtiler
- Karında şişlik veya ağrı.
- Sindirim sorunları, kabızlık veya ishal.
- Sık idrara çıkma ihtiyacı.
- İştahta azalma veya hızlı doyma hissi.
- Menstrüel düzensizlikler.
- Yorgunluk ve kilo kaybı.
Risk Faktörleri
- Genetik Faktörler:
- BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları riski artırır.
- Ailede yumurtalık veya meme kanseri öyküsü.
- Yaş:
- 50 yaş ve üzerindeki kadınlarda daha sık görülür.
- Hormonal Faktörler:
- Doğum kontrol haplarının uzun süre kullanılmaması.
- Hiç doğum yapmamış olmak.
- Endometriozis:
- Yumurtalık kanseri riskini artırabilir.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene:
- Karın ve pelvik bölgede kitle veya hassasiyet kontrol edilir.
- Kan Testleri:
- CA-125 gibi tümör belirteçleri ölçülür.
- Görüntüleme Yöntemleri:
- Ultrasonografi: Yumurtalıklardaki anormallikleri değerlendirmek için kullanılır.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kanserin yayılımını görmek için tercih edilir.
- Biyopsi:
- Kesin tanı için doku örneği alınır ve mikroskop altında incelenir.
- Genetik Testler:
- BRCA1 ve BRCA2 gibi genetik mutasyonların varlığını değerlendirmek için yapılır.
Tedavi Yöntemleri
- Cerrahi:
- Kanserli dokunun ve çevresindeki etkilenen organların çıkarılması.
- Debulking cerrahisi ile tümör boyutu küçültülür.
- Kemoterapi:
- Kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini yavaşlatmak için kullanılır.
- Hedefe Yönelik Tedavi:
- Kanser hücrelerinin belirli genetik özelliklerini hedef alan ilaç tedavisi.
- İmmünoterapi:
- Bağışıklık sistemini kanserle savaşmaya teşvik eden tedavi yöntemidir.
- Radyoterapi:
- Kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır.
Riskler ve Komplikasyonlar
- Tedaviye Bağlı Yan Etkiler: Kemoterapi ve radyoterapi mide bulantısı, yorgunluk ve saç dökülmesine neden olabilir.
- Hormon Dengesizlikleri: Cerrahi sonrası hormon üretiminde azalma görülebilir.
- Nüks Riski: Tedavi sonrası kanserin tekrar etme ihtimali bulunabilir.
Akademik Kaynaklar
- Jacobs, I. J., et al. (1999). Screening for ovarian cancer: A pilot randomised controlled trial. The Lancet, 353(9160), 1207-1210.
- Jelovac, D., & Armstrong, D. K. (2011). Recent progress in the diagnosis and treatment of ovarian cancer. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 61(3), 183-203.
- Bast, R. C., et al. (2009). Biomarkers and strategies for early detection of ovarian cancer. Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention, 18(5), 1231-1240.
- Colombo, N., et al. (2019). ESMO guidelines for the diagnosis, treatment and follow-up of ovarian cancer. Annals of Oncology, 30(5), 672-705.
- Vergote, I., et al. (2010). Neoadjuvant chemotherapy or primary surgery in stage IIIC or IV ovarian cancer. New England Journal of Medicine, 363(10), 943-953.
Doğum kontrol haplarının kullanımı ve düzenli doktor kontrolleri riski azaltabilir.
Bazı vakalar genetik geçiş gösterebilir, özellikle BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları olan kişilerde.
Çoğu durumda cerrahi tedavi ilk adımdır, ancak diğer tedavi seçenekleri de ek olarak kullanılabilir.
Hayır, CA-125 testi kanser şüphesi uyandırabilir ancak kesin teşhis için biyopsi gereklidir.
Evet, tedavi sonrası düzenli takip önemlidir çünkü nüks riski bulunmaktadır.
