Tiroid Kanserleri
Tiroid kanserleri, tiroid bezinde ortaya çıkan malign tümörlerdir. Çoğunlukla erken evrede teşhis edilerek başarılı bir şekilde tedavi edilebilirler. Tiroid kanserinin farklı türleri bulunmaktadır ve her biri farklı bir seyir ve tedavi yaklaşımı gerektirir. Tiroid kanseri genellikle boyunda ağrısız bir kitle ile fark edilir, ancak bazı durumlarda başka semptomlarla da kendini gösterebilir.
Tiroid Kanserinin Türleri
- Papiller Tiroid Kanseri:
- En yaygın görülen tiroid kanseri türüdür.
- Yavaş büyür ve genellikle lenf düğümlerine yayılır.
- Folliküler Tiroid Kanseri:
- Daha az yaygın olan bu tür, kan yoluyla yayılma eğilimindedir.
- Kemik ve akciğerlere metastaz yapabilir.
- Medüller Tiroid Kanseri:
- Tiroidin C hücrelerinden kaynaklanır.
- Genetik faktörlerle ilişkili olabilir (örneğin, MEN sendromu).
- Anaplastik Tiroid Kanseri:
- Nadir görülen ancak çok agresif bir kanser türüdür.
- Hızla büyüyerek çevre dokulara ve organlara yayılabilir.
- Hurthle Hücreli Kanser:
- Folliküler tiroid kanserinin bir alt türüdür ve daha agresif seyreder.
Belirtiler
- Boyunda büyüyen ağrısız bir kitle.
- Ses kısıklığı veya ses değişikliği.
- Yutma ve nefes alma güçlüğü.
- Boyunda lenf düğümlerinde büyüme.
- Nadiren, tiroid hormonlarında dengesizlik belirtileri.
Tiroid Kanserinin Nedenleri
- Genetik Faktörler:
- Ailede tiroid kanseri öyküsü olması riski artırabilir.
- Radyasyon Maruziyeti:
- Özellikle çocukluk döneminde baş ve boyun bölgesine uygulanan radyasyon tedavileri tiroid kanseri riskini artırabilir.
- İyot Eksikliği veya Fazlalığı:
- Tiroid fonksiyonlarındaki dengesizlikler kanser riskini etkileyebilir.
- Otoimmün Hastalıklar:
- Hashimoto tiroiditi gibi otoimmün hastalıklar tiroid kanseri gelişimine zemin hazırlayabilir.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene:
- Boyunda kitle veya lenf düğümü büyümesi değerlendirilir.
- Ultrasonografi:
- Nodüllerin boyutunu, yapısını ve özelliklerini belirlemek için kullanılır.
- İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (FNAB):
- Şüpheli nodüllerden alınan örnekler mikroskop altında incelenir.
- Tiroid Sintigrafisi:
- Nodüllerin fonksiyonel olup olmadığını değerlendirir.
- Kan Testleri:
- TSH, T3 ve T4 seviyelerinin yanı sıra kalsitonin ve tiroglobulin gibi tümör belirteçleri kontrol edilir.
- BT ve MR Görüntüleme:
- Kanserin yayılımını değerlendirmek için ileri görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Tedavi Yöntemleri
- Cerrahi:
- Total Tiroidektomi: Tüm tiroid bezinin çıkarılması.
- Lobektomi: Sadece kanserli lobun çıkarılması.
- Radyoaktif İyot Tedavisi:
- Tiroide özgü kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır.
- Hormon Replasman Tedavisi:
- Cerrahi sonrası eksik tiroid hormonlarının yerine konması için ömür boyu hormon ilaçları kullanılır.
- Radyoterapi ve Kemoterapi:
- Anaplastik ve ileri evre kanserlerde uygulanır.
- Hedefe Yönelik Tedaviler:
- Medüller tiroid kanseri gibi spesifik türlerde kullanılır.
Riskler ve Komplikasyonlar
- Ses Teli Hasarı: Cerrahi sırasında ses tellerine giden sinirler zarar görebilir.
- Hipokalsemi: Paratiroid bezlerinin çıkarılması veya zarar görmesi durumunda kalsiyum seviyeleri düşebilir.
- Kanserin Tekrarı: Özellikle yetersiz tedavi durumlarında nüks riski vardır.
Akademik Kaynaklar
- Mazzaferri, E. L. (1993). Management of a solitary thyroid nodule. New England Journal of Medicine, 328(8), 553-559.
- Cooper, D. S., et al. (2009). Revised American Thyroid Association management guidelines for patients with thyroid nodules and differentiated thyroid cancer. Thyroid, 19(11), 1167-1214.
- Hegedüs, L. (2004). Clinical practice: The thyroid nodule. New England Journal of Medicine, 351(17), 1764-1771.
- Dean, D. S., & Gharib, H. (2008). Epidemiology of thyroid nodules. Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism, 22(6), 901-911.
- Zimmermann, M. B., & Boelaert, K. (2015). Iodine deficiency and thyroid disorders. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 3(4), 286-295.
Tiroid kanseri, tüm kanserlerin yaklaşık %1'ini oluşturur ve kadınlarda daha sık görülür.
Evet, erken teşhis edilen tiroid kanserlerinin büyük çoğunluğu başarıyla tedavi edilir.
Ses kısıklığı, hipokalsemi ve yutma zorluğu gibi yan etkiler nadiren görülebilir.
Total tiroidektomi sonrası hormon replasman tedavisi ömür boyu gereklidir.
Düzgün tedavi ve takip ile nüks riski minimize edilir, ancak tamamen ortadan kalkmayabilir.
